Тэрээр Гэлүгпагийн урсгалыг Төвөд даяар хүчтэй дэлгэрүүлэхэд чухал үүрэг гүйцэтгэсэн нэгэн бөгөөд зарим үед Монгол цэргийн сүр хүчийг түшиглэн улааны урсгалын хийдүүдийг өөртөө нэгтгэж байлаа. Ийнхүү нэр хүнд нь өсөн нэмэгдэхийн хэрээр Төвөдийн нөлөө бүхий зарим язгууртны дургүйцлийг төрүүлж байв. Тэдний дундаас “Замба хаан” хэмээн түүхэнд үлдсэн ноён онцгой байр суурьтай байлаа. Замба хаан бол тухайн үед улааны урсгалын талд зогсож, Гэлүгпагийн эсрэг хүчтэй нөлөө үзүүлж байсан язгууртан бөгөөд албан ёсны хаан бус, Төвөдийн улс төр, шашны тэмцлийн томоохон удирдагч байв.
4-р Далай лам Ёндонжамц 20 наснаасаа эхлэн зөвхөн шашны ажил төдийгүй төрийн хэрэгт идэвхтэй оролцож эхэлжээ. Тэрээр “Алтан ганжуур”-ыг Монгол хэлнээ орчуулах санаачилга гаргасан нь түүний нэр хүндийг зөвхөн Төвөд бус Монгол даяар түгээжээ. Гэвч 1617 онд ердөө 28-хан насандаа Бэрээвэн хийдэд гэнэт нас барсан нь өнөөг хүртэл маргаантай хэвээр үлдсэн бөгөөд түүнийг Замба хаанд хорлогдсон гэсэн таамаг хамгийн их тархжээ.
Түүний үхлийн дараа Монголчууд хилэгнэж цэрэг хөдөлгөн Лхаст ирэхэд, Ванчин богд нууцаар хойд дүрийг тодруулж, 5-р Далай ламыг залснаар Төвөдийн шинэ түүх эхэлсэн юм. Хожим 5-р Далай лам нь 4-р Далай лам Ёндонжамцыг “Их баясгалант номын хаан” хэмээн өргөмжилж хүндэтгэжээ.
Би энэ удаагийн аяллаараа Лхасын Дрепүн хийдэд очиж, Дөрөвдүгээр Далай ламын дүрийг хайн олж, дэргэд зургаа даруулахдаа Монгол–Төвөдийн түүхэн холбоо, Гэлүгпагийн дэлгэрэл, тэр цагийн улс төрийн ширүүн тэмцэл, Монголын нэрийг түүхэнд өндөрт өргөсөн энэ хүний өвийг ойроос харж, мэдрэн зогслоо. Энэ хүний түүхийг Монголчууд бид судлах ёстой сэдэв шиг санагдлаа. Мөн Лхасын хотын хойно орших Дрепун хийдэд Монголчууд биднийг ихэд хүндэтгэн, орох тасалбаргүйгээр үнэгүй оруулдаг нь тэр их хүмүүний өмнө Төвөдүүдийн үзүүлэх хүндэтгэл хэмээн ойлголоо.
0 сэтгэгдэл:
Post a Comment